Van ‘overdrijf je nu niet?’ tot met de ogen rollen, dat zijn de gebruikelijke reacties als ik er iets over zeg. Maar als wetenschapper moet ik mijn nek uitsteken. Nog niet zo lang geleden, toen het ordonnantievoorstel voor verplicht bedwelmd slachten moest ­worden gestemd in het Brussels Parlement, verdedigde ik met hand en tand de wetenschappelijke consensus die bestaat over het lijden van slacht­dieren. Laten we even de lijn doortrekken. Want lijden is lijden. Filosoof ­Jeremy Bentham zei het zo: ‘De vraag is niet: kunnen ze denken, kunnen ze praten? De vraag is: kunnen ze ­lijden?’ En we weten op dat vlak intussen veel meer over veel diersoorten.

Pijnlijke poot

Onderzoek van bioloog Robert Elwood toonde aan dat kreeften in staat zijn dingen te leren uit bepaalde gebeurtenissen en ervaringen. Sterker nog, ze zijn in staat afwegingen en keuzes te maken afhankelijk van de ­situatie, en dat impliceert dat ze wel meer in hun mars hebben dan alleen reflexen. En ze bezitten inderdaad een pijnsysteem. Kreeften die mogelijk pijn voelen, vertonen ­gedrags­veranderingen die vergelijkbaar zijn met die van andere diersoorten. Zo wrijven ze over hun pijnlijke poot, of merk je duidelijk verandering bij toediening van pijnstillers. Kortom, het zijn dieren die de pijn wel degelijk ­voelen en dus lijden. Zo wordt het ­levenseinde van die dieren een heel ander verhaal.

De mening van ethici en filosofen over het lijden bij dieren is duidelijk. Zo stelt Johan Braeckman dat als voelende wezens worden onderworpen aan handelingen die een bepaald ­effect hebben op die wezens, daar een morele impact aan verbonden is.

Je zou bovendien verwachten dat voelende ­wezens enigszins ­beschermd worden door regelgeving voor dierenwelzijn. Daar bestaat wetgeving voor, maar die zit vol hiaten. De kreeft wordt helaas niet als dier gedefinieerd, met alle gevolgen van dien.

Het duurt wel even vooraleer de hevig tegenspartelende kreeft in kokend water het gevecht opgeeft

Nochtans beschouwt het Europees adviesorgaan voor de voedselveiligheid (EFSA) kreeften als volwaardige, voelende wezens. Het ontraadt kreeftachtigen te koken, te roosteren of ­levend in stukken te snijden. In Europa heeft Zwitserland de vooruit­strevendste wetgeving ter bescherming van kreeften tijdens hun levenseinde. Ze moeten er verplicht ­bedwelmd worden. In het Verenigd Koninkrijk zet men rasse schreden voorwaarts, maar bij het merendeel van de Europese lidstaten genieten die dieren geen wettelijke bescherming die hen vrijwaart van ernstig ­lijden.

Eerst bedwelmen

In België hebben zowel de Brusselse als de Waalse Raad voor Dieren­welzijn een duidelijk advies geformuleerd. Raden voor Dierenwelzijn zijn officiële en wettelijk verplichte ­adviesorganen die de ministers voor Dierenwelzijn adviseren in hun ­beleid. Volgens het Brussels advies moeten kreeftachtigen elektrisch ­gedood worden vooraleer ze gekookt worden, met een toestel dat daartoe geschikt is, bijvoorbeeld de crusta­stun. Maar politiek beweegt er weinig tot nu toe en dat is erg jammer.

• New Yorks driesterrenrestaurant schrapt vlees en vis van het menu: ‘Op zoveel vlakken niet duurzaam’

Zowel de EFSA als het Britse adviesorgaan Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals (RSPCA) geeft tips om de kreeft de kookpot te besparen. Daarin zijn ze formeel: ­koken is geen humane dodingswijze voor die diersoort. Elektrische ­bedwelming of doding met bijvoorbeeld de crusta­stun is een goede optie. De dieren bevriezen in een ijsslurry kan ook, dat maakt hen ongevoelig. Maar opgelet, daarna moeten ze wel nog ‘mechanisch’ ­gedood worden.

Wil je thuis toch echt kreeft op het menu? Een gekookte kreeft kopen is dan een betere optie. Die werd hopelijk op de minst pijnlijke manier gedood, en je kunt sowieso informeren naar de dodingsmethode.

Denk daaraan als u in de supermarkt voorbij zo’n homarium komt. Besef welke sensibele wezens daar zitten. Ze verdienen een beter leven en een zachtere dood.