Biggencastratie is een regelrechte inbreuk op dierenwelzijn
Op het moment dat u dit leest worden in Vlaanderen zeer jonge biggen gecastreerd zonder verdoving, of krijgen ze onverdoofd een naald rechtstreeks in beide testikels met een ‘verdovend’ product dat zijn optimale werking pas na minuten bereikt.
Tot voor kort werden in België een kleine 5 miljoen mannelijke biggen (beren) chirurgisch gecastreerd zonder enige verdoving. Een recent KB (koninklijk besluit) zorgt ervoor dat nu een soort verdoving mag toegediend worden door de boer zelf. Maar is dat wel zo diervriendelijk als men beweert? Of is het slechts een doekje voor het bloeden, een mooi ogende etalage waarbij het dier alweer met ontoelaatbaar leed de prijs betaalt?
Mariella Debille is dierenarts en vicevoorzitter van de Brusselse Raad voor Dierenwelzijn.
Waarom worden mannelijke biggen geknipt? Het vlees van een minderheid mannelijke biggen (1 à 5 procent) heeft een slechte geur en smaak wanneer het verhit wordt. Het zijn de hormonen in de volwassen testikels die daar later verantwoordelijk voor zijn. Chirurgisch castreren maakt komaf met dat probleem. Tot de leeftijd van 1 week mag dat zonder verdoving. Het lijkt dus volledig legaal om intense pijn te mogen veroorzaken bij een dier.
Is dit leed echt zo ernstig? Het antwoord is zonder meer ja. Het varken is volledig biologisch geëquipeerd om een dergelijke pijnprikkel op een evenwaardige manier te voelen als een mens. Je nog maar proberen in te beelden wat een baby hierbij zou voelen is haast ongepast.
GOUDEN GRAAL
Wat deze kwetsbare wezens ondergaan is een regelrechte inbreuk op dierenwelzijn. Het aantal dieren dat dit lot beschoren is maakt het des te schrijnender. Eenieder met een greintje empathie kan hier niet onberoerd bij blijven. We hadden in Vlaanderen immers de moed om het onbedwelmd slachten aan banden te leggen. Dat dit biggenleed door te veel spelers getolereerd wordt als economische pasmunt vraagt om een repliek.
Brengt het recente KB soelaas voor de biggetjes? Halleluja! Dé oplossing is een feit. Althans zo klinkt het bij onder andere Febev (de slachthuizenfederatie), het Algemeen Boerensyndicaat en Boerenbond. Door het nieuwe KB mogen nu ook boeren zelf verdoving toedienen, een handeling die tot voor kort alleen de dierenarts mocht uitvoeren. En dat lijkt voor de betreffende organisaties de gouden graal. Maar is dat wel zo heilzaam voor het dier? Of wordt het leed van het zwijn onder de glitter van een gamel KB verdoezeld?
Concreet: de boer mag nu zelf procaïne, een pijnstillend product, met een naald recht in beide testikels spuiten. De injectie op zich is zonder meer pijnlijk. Bij de castratie van een kat bijvoorbeeld wordt een dergelijk product pas geïnjecteerd nadat twee andere anesthesieproducten eerst worden toegediend en het dier geen hinder ondervindt van die pijnlijke injectie.
Zal er in het biggenverhaal ook rekening worden gehouden met de inwerkingstijd? Wat als bijwerkingen zich voordoen? Anesthesie is immers een specialisme. Met oprechte sympathie voor de boeren, maar dit wordt geknoei dat in de praktijk nog tot meer leed zal leiden.
Een aantal jaren geleden vonden informele gesprekken plaats tussen wetenschappers vanuit de KU Leuven en de Boerenbond over een goed onderbouwd écht anesthesieprotocol voor een supplementaire kost van slechts 1 euro per big. Het voorstel werd netjes van tafel geveegd, zonder valabele argumenten.
ANDERE OPLOSSINGEN
De boer zelf staat meestal niet te springen om te castreren. Andere oplossingen zijn de immunocastratie, waarbij een stof die de hormonen lamlegt pijnloos onder de huid wordt gespoten.
Ook detectie van berengeur aan de slachtlijn is een alternatief, want bijlange niet alle beertjes ruiken. Alleen de ruikende karkassen worden er dan uit gehaald. Het dier blijft in beide gevallen intact.
In Vlaanderen wordt immunocastratie goed aanvaard. Het merendeel van de biggen wordt echter geëxporteerd, en in het buitenland ligt de acceptatie voor immunocastratie merkelijk lager. Binnen Europa is een aantal lidstaten afgestapt van onverdoofd castreren. Verschillende technieken worden toegepast, al dan niet door de veehouder zelf, ook hier met ernstige bezorgdheden van mijn kant.
Sommige supermarktketens, zoals Colruyt, bieden niet-gecastreerd varkensvlees aan. Consumenten geven aan dierenwelzijn belangrijk te vinden, maar grijpen nog dikwijls naar goedkoop. Samen met de retail, rust op de schouders van die consumenten een verantwoordelijkheid. Van dumpingprijzen zijn dier én boer de dupe.
In de commissie Dierenwelzijn, waar de biggencastratie opnieuw onder vuur ligt, geeft minister Ben Weyts (N-VA) blijk van openheid van denken, maar lijkt hij anderzijds te worstelen met het Europese gelijke speelveld.
Om te eindigen: ‘het is maar een zwijn’ gaat lang niet meer op. Moraalfilosoof Jeremy Bentham formuleerde het zo. “De vraag is niet: ‘kunnen ze redeneren?’, ook niet ‘kunnen ze praten?’ maar ‘kunnen ze lijden?’”
Het is de hoogste tijd is dat we de dieren - voelende en kwetsbare wezens - in dit hele verhaal tegemoetkomen met de zorgzaamheid die ze verdienen.